Voor veel mensen is het een geruststellende gedachte: zelf bepalen wanneer en hoe het leven eindigt. Euthanasie kan een manier zijn om waardig afscheid te nemen, op een moment dat past bij je persoonlijke grenzen. In Nederland is euthanasie onder voorwaarden toegestaan, maar het vraagt om zorgvuldige voorbereiding, duidelijke afspraken en een open gesprek met naasten en professionals.
Hoe werkt euthanasie in Nederland?
Euthanasie is wettelijk geregeld in de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek. Een arts mag hieraan meewerken wanneer er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden en wanneer je zelf wilsbekwaam bent en dit nadrukkelijk vraagt. Meestal zijn er meerdere gesprekken met de huisarts of specialist nodig, waarin wordt gekeken of je verzoek zorgvuldig en weloverwogen is. Vaak wordt ook een tweede arts geraadpleegd. Het proces vraagt tijd en openheid, juist omdat het een ingrijpende beslissing is.
Euthanasie en regie over je afscheid: wat je moet weten en vastleggen
Zelf regie houden over je levenseinde gaat niet alleen over een momentkeuze. Het gaat ook over helderheid, gesprekken en goede vastlegging. In dit artikel leggen we stap voor stap uit hoe een schriftelijk euthanasieverzoek werkt, wat je in een wilsverklaring euthanasie zet, welke zorgvuldigheidseisen gelden en welke praktische keuzes je kunt maken voor een betekenisvol afscheid
Schriftelijk euthanasieverzoek en wilsverklaring euthanasie
Een schriftelijk euthanasieverzoek is een persoonlijke verklaring waarin je aangeeft dat je euthanasie wilt onder door jou omschreven omstandigheden. Vaak wordt dit vastgelegd als een wilsverklaring euthanasie. Belangrijk is concreet te beschrijven wanneer je wilt dat het verzoek aan de orde komt: welke situaties jij ziet als ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Noteer altijd je naam, geboortedatum, datum van opstellen en je handtekening. Bewaar een kopie bij je medische dossier en geef een exemplaar aan een vertrouwd contactpersoon.
Wat verwacht een arts?
Arts en euthanasie: een arts beoordeelt je verzoek aan de hand van zorgvuldigheidseisen euthanasie. Dat betekent dat de arts moet kunnen vaststellen dat je verzoek vrijwillig en weloverwogen is, dat er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden volgens jouw uitleg, en dat er geen redelijke alternatieven zijn die jouw lijden verlichten. Verwacht dat je meerdere gesprekken hebt, medische informatie deelt en dat er mogelijk een tweede arts of SCEN-arts wordt geraadpleegd.
Euthanasie bij dementie
Bij euthanasie bij dementie speelt vaak de vraag wanneer iemands wilsbekwaamheid verandert. Een wilsverklaring kan aangeven wat je wilt als je later niet meer wilsbekwaam bent, maar uitvoering in het stadium van vergevorderde dementie is complex. Het blijft essentieel dit tijdig te bespreken met je huisarts en naasten, en je verklaring zo concreet mogelijk te maken over de omstandigheden waarin je euthanasie wél of níet wilt.
Alternatieven en palliatieve zorg
Voordat een verzoek wordt uitgevoerd, onderzoekt de arts of er alternatieven euthanasie zijn, zoals betere pijnbestrijding, palliatieve zorg of psychosociale ondersteuning. Voor veel mensen kan goede palliatieve zorg het lijden verlichten en daarmee aanvullende opties bieden. Het is wijs om deze mogelijkheden open te bespreken: wat wil jij uitproberen en wat niet?
Wat moet ik vastleggen voor mijn levenseinde?
Naast je euthanasieverklaring is het waardevol om vast te leggen: je medische achtergrond, eventuele behandelvoorkeuren (bijv. geen reanimatie), wie contactpersoon is en je uitvaartwensen — hoe ziet jouw afscheid op maat eruit? Duidelijkheid voorkomt onzekerheid bij naasten en helpt artsen je keuze te plaatsen.
Hoe Attendo en het wensenregister kunnen helpen
In het Attendo-wensenregister kun je je schriftelijke euthanasieverzoek, wilsverklaring euthanasie en je uitvaartwensen veilig bewaren en delen met wie jij vertrouwt. Wij kunnen ook helpen in een voorgesprek om woorden te vinden die artsen en naasten begrijpen. Zo ondersteunen we bij het voorbereiden van gesprekken met je huisarts en bieden praktische en emotionele begeleiding. Zo houd je eigen regie over je levenseinde en creëer je rust voor jezelf en je dierbaren.
Het mooie van een wensengesprek: nu al ruimte voor herinnering en verbinding
Voor meer informatie over de zorgvuldigheidseisen euthanasie
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/levenseinde-en-euthanasie/euthanasie
Meer weten over euthanasie
https://www.thuisarts.nl/euthanasie/ik-denk-na-over-euthanasie
Voor een voorbeeld wilsverklaring euthanasie
https://www.knmg.nl/actueel/dossiers/levenseinde-2/zelfbeschikking/wilsverklaring
Over alternatieven voor euthanasie
